W szpitalu klinicznym przy ul. Jaczewskiego w Lublinie trwają prace przy odnowieniu ściany pokrytej ceramicznymi płytkami i kamieniami. Już wkrótce zobaczymy mozaikę taką, jaką oglądano w 1964 roku, podczas otwarcia szpitala.

– Mozaikę można interpretować na wiele sposobów. Wiele osób widzi na niej Słońce, ja im dłużej na nią patrzę tym bardziej jestem przekonana, że to Księżyc podzielony na dwie strony – ciemną i jasną. Są też elementy mogące się wydawać kwiatami, równie dobrze to mogą być gwiazdy. Mozaika jest trochę trójwymiarowa. Część zrobiona z białej ceramiki, najbardziej płaskiej, część z ciemnych, wystających płytek. Są też jasnobeżowe i złote. Ważnym elementem kompozycji są fragmenty z kamieni, z których dużo odpadło. Szczególnie z jednego z narożników, zapewne uderzanego wózkami lub szpitalnymi łóżkami – mówi Paulina Garbiec, mozaicystka, która odnawia szpitalną mozaikę ułożoną około 60 lat temu (na zdjęciu).

Autorką kompozycji w Izbie Przyjęć Planowych USK Nr 4 w Lublinie jest Barbara Pniewska (podpisująca się również dwuczłonowym nazwiskiem Pniewska-Krasińska), córka znanego architekta Bohdana Pniewskiego. Czas powstania pracy zbiega się z czasem otwarcia szpitala.

Początkowo znajdowało się tu wejście do Polikliniki (Poradni Specjalistycznych). Na początku lat 80. poradnie zostały przeniesione a w ich miejscu pojawił się Oddział Nefrologii. Prowadzące do niego drzwi połączono prostopadle z mozaiką. By je zamontować robotnicy skuli wystające elementy.

– Pod koniec zeszłego roku, kiedy miała się rozpocząć przebudowa i modernizacja pomieszczeń Klinicznego Oddziału Nefrologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych USK Nr 4 w Lublinie, w szpitalu powstała inicjatywa odnowienia mozaiki. O jej autorce wiadomo niewiele. Karierę artystyczną rozwijała najpierw w Warszawie, potem Londynie i Stanach Zjednoczonych, dokąd wyemigrowała w połowie lat 60. ubiegłego wieku. Za granicą jej prace metaloplastyczne zyskały uznanie prywatnych kolekcjonerów. Metaloplastyka była główną dziedziną twórczości Pniewskiej, która realizowała także mozaiki. Te najbardziej znane znajdują się w Warszawie – mówi Alina Pospischil, rzecznik prasowy USK Nr 4 w Lublinie, powołując się na informacje otrzymane od mgr inż. arch. Marcina Semeniuka, architekta i badacza architektury modernistycznej oraz od dr n. med. Mariana Przylepy, byłego dyrektora naczelnego szpitala.

– Używam oryginalnych, białych płytek ceramicznych, wyprodukowanych w czasach PRL, ktoś je przechowywał w piwnicy i mi podarował. Czarne dobrałam współczesne, wyglądają identycznie jak te, których tu użyto. Kamienie dekoracyjne są ze sklepu ogrodniczego – wylicza mozaicystka, która wspomina, że pracę Pniewskiej pierwszy raz widziała dobrze ponad dziesięć lat temu, bo interesuje się mozaikami z okresu PRL i szuka ich w przestrzeni publicznej.

– Bardzo lubię obserwować mozaiki z tamtego czasu, patrzeć w jaki sposób wówczas je tworzono. Mam wrażenie, że większość powstawała dość szybko. Jak zaczynałam robić mozaiki, byłam bardzo dokładna, aż przesadnie. Widzę dużą wartość w tym jak dużo luzu i ekspresji jest w pracach z PRL. Bardzo to doceniam, staram się z tego czerpać i wykorzystywać. Ograniczenia budzą kreatywność a wtedy było mnóstwo ograniczeń materiałowych i czasowych – dodaje Paulina Garbiec, która siedzi przed szpitalną ścianą, jak 60 lat wcześniej siedziała Barbara Pniewska, która najprawdopodobniej sama realizowała swój projekt.

To jedyna jej realizacja w szpitalu i w ogóle w Lublinie.

– Bardzo cieszy nas, że w roku jubileuszu 60-lecia szpitala uda się odnowić jeden z jego symboli. W planach mamy kolejne działania związane z różnymi formami sztuki na terenie USK Nr 4 w Lublinie, m.in. profesjonalne oczyszczenie pomnika Piotra Curie i Marii Skłodowskiej-Curie autorstwa Aliny Ślesińskiej, który znajduje się przed budynkiem szpitala, w okolicach Izby Przyjęć Ginekologiczno-Położniczej – zapowiada Alina Pospischil, rzecznik prasowy szpitala.

W 1964 roku Zbigniew Siemaszko wykonał obszerną dokumentację fotograficzną lubelskiego szpitala, na jednym ze zdjęć jest ówczesny wygląd mozaiki Barbary Pniewskiej.

(jkg)

Fot. Zbigniew Siemaszko materiały archiwalne USK Nr 4 w Lublinie

Fot. archiwum prywatne