Nie palę. Dawno rzuciłem. Dzięki nowemu narzędziu medycyny i kryminalistyki da się z dużą dokładnością wykryć czy pacjent faktycznie nie pali lub nie palił papierosów.

Cztery miejsca w DNA wystarczą, by z wystarczająco dużą dokładnością wykryć, czy ktoś pali papierosy – pokazali badacze z Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego. Opracowali test epigenetyczny, który – w oparciu o analizę metylacji DNA – pozwala odróżnić osoby palące od niepalących.

W gabinetach lekarskich problemem jest to, że pacjenci nie zawsze raportują swoje nawyki zgodnie z prawdą. Dodatkowo odpowiedź organizmu na określoną dawkę palenia papierosów może być do pewnego stopnia kwestią indywidualną. Dzięki analizie metylacji DNA uzyskuje się obiektywne dane, które w sposób wiarygodny odzwierciedlają wpływ palenia na DNA i ryzyko zachorowania na powiązane z paleniem choroby.

Naukowcy przeanalizowali profile metylacji DNA u prawie 800 Polek i Polaków. Ostatecznie zidentyfikowali ponad 450 miejsc, w których palenie papierosów pozostawia ślad. Cztery o największej wartości diagnostycznej weszły do modelu predykcyjnego. Najsilniejszy sygnał pochodził z genu AHRR.

Twórcy testu poszli jednak o krok dalej niż większość wcześniejszych analiz. Do tej pory badania nad związkiem metylacji DNA i palenia koncentrowały się głównie na próbkach krwi, ponieważ to one są najczęściej wykorzystywane w diagnostyce.

– W medycynie łatwiej jest skorzystać z próbki śliny pacjenta niż pobierać mu krew, kiedy chcemy np. regularnie badać, czy przestrzega zaleceń albo jak reaguje na zastosowaną terapię. Do tego ślina jest bezpośrednio narażona na dym papierosowy, więc daje bardzo silną odpowiedź epigenetyczną. Dlatego zdecydowaliśmy się rozszerzyć analizy także na wymazy z jamy ustnej – tłumaczy dr hab. Ewelina Pośpiech, prof. Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego, szefowa zespołu który pracował nad opracowaniem testu.

Naukowcy wykazali również, że wzory metylacji DNA różnią się w zależności od intensywności palenia – inne są u osób palących sporadycznie, inne u nałogowych palaczy. Co ciekawe, profile metylacji u byłych palaczy plasują się pomiędzy osobami aktualnie palącymi i nigdy nie palącymi.

Więcej o nowym rozwiązaniu w serwisie Nauka w Polsce – naukawpolsce.pl.

(oprac. jkg)

Fot. Pixabay/nobleprime