Precyzja tych obserwacji była niedostępna dla wcześniejszych metod. Dzięki polskim badaczom można zobaczyć komórki oka, które właśnie coś widzą.

W siatkówce oka znajdują się komórki światłoczułe – czopki i pręciki. Kiedy błyska światło – np. w kształcie litery E – fotony z tego znaku trafiają do światłoczułych komórek siatkówki oka. Komórki te kurczą się na chwilę, ale tylko w tych miejscach siatkówki, do których doszło światło. Kiedy więc spojrzy się z boku na tę część oka w ogromnym powiększeniu, daje się przez chwilę zobaczyć tam ten sam kształt wyłaniający się z tła komórek siatkówki. Można więc na żywo zobaczyć obraz rejestrowany przez oko.

Teraz polski zespół naukowców wyjaśnił na poziomie białek, z czego wynika ten efekt. Eksperymentalnie pokazali, że pulsowanie komórek siatkówki wynika ze zmian w rozmiarze pewnego białka – PDE6. Bierze ono udział w kaskadzie zmian, jakie zachodzą, kiedy komórka pochłania światło.

Białko to reaguje na obecność sildenafilu – znanego pod nazwą handlową viagra. Ten farmaceutyk docelowo działa na inne białko z tej samej rodziny – PDE5, ale blokuje również białko PDE6.

– Pewien mężczyzna próbował kiedyś popełnić samobójstwo przedawkowując Viagrę. Przeżył, ale pojawiły się u niego trwałe problemy ze wzrokiem – wyjaśnia prof. Maciej Wojtkowski z Międzynarodowego Centrum Badań Oka (ICTER) przy IChF PAN, którego zespół dokonał przełomowego dla badań oka odkrycia.

To, że ten lek na potencję w dużych dawkach działa na wzrok, było już więc wiadomo, ale nie było wiadomo jak. Nowe badania rzucają na to więcej światła.

Więcej o działaniach naukowców, które są kolejnym krokiem, by wprowadzić na rynek opracowaną przez polski zespół metodę optoretinografii (ORG) można przeczytać na portalu naukawpolsce.pl. ORG ma być nieinwazyjną, bezdotykową, szybką i obiektywną metodą diagnozy oka i wykrywania chorób wzroku na wczesnym etapie. Bazuje ona na rejestrowaniu zmian długości komórek siatkówki oka pod wpływem szybkich błysków światła.

Badania centrum ICTER założonego i kierowanego przez prof. Macieja Wojtkowskiego ukazały się w czasopiśmie naukowym PNAS.

(oprac. jkg)