Są wyniki pierwszych, tak dużych badań naszych zegarów epigenetycznych oraz kompleksowa analiza związków nawyków i stylu życia z tempem starzenia się. Zegary biologiczne Polaków tykają szybciej przez papierosy.Wolniej gdy uprawiamy sport, techniki relaksacyjne i… pijemy kawę.

Wiek chronologiczny stanowi jedynie bardzo przybliżoną miarę procesów starzenia. Osoby w tym samym wieku chronologicznym mogą wykazywać znaczące różnice w indywidualnym tempie starzenia się.

Badania przeprowadzone w ostatnich 10 latach wykazały, że starzenie się organizmu wykazuje silny związek z metylacją DNA. Metylacja DNA to chemiczna modyfikacja DNA, która nie wiąże się ze zmianą sekwencji genomu i jest elementem epigenetycznej regulacji ekspresji genów. Oznacza to, że wzór metylacji DNA zmienia się wraz z wiekiem i w wielu regionach genomu obserwujemy silną korelację tych zmian z wiekiem.

Co istotne, metylacja DNA może być w pewnym stopniu wrażliwa na wpływ czynników środowiskowych, w tym stylu życia, a pomiar wieku epigenetycznego stanowi bardzo dobrą miarę starzenia biologicznego.

W ramach projektu „Epigenom”, który realizowali wspólnie naukowcy i lekarze z Uniwersytetów: Jagiellońskiego, Łódzkiego oraz Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie i Centralnego Laboratorium Kryminalistycznego Policji w Warszawie – zaproponowano wiele tzw. zegarów epigenetycznych. To algorytmy, które na podstawie wzoru metylacji DNA mierzą wiek biologiczny i ryzyko śmiertelności.

Po pierwsze, badania potwierdziły negatywny wpływ palenia papierosów na procesy starzenia.

– Palenie papierosów jest uznawane za podstawowy czynnik starzenia epigenetycznego, a badania wykazały, że Polacy palący papierosy są biologicznie średnio ok. 4 lata starsi niż osoby niepalące – czytamy w dokumencie podsumowującym „Epigenom”.

Po drugie, badania potwierdziły, znany w literaturze, korzystny wpływ na odmłodzenie aktywności fizycznej, ale jednocześnie po raz pierwszy na świecie wykazały korzystny wpływ jogi/technik relaksacyjnych/medytacji na starzenie epigenetyczne.

Po trzecie, korzystny wpływ na tempo starzenia się ma ograniczenie ilości spożywanego mięsa i odpowiednia liczba godzin snu.

Po raz pierwszy na świecie wykazano również, że… spożycie kawy działa korzystnie na starzenie epigenetyczne związane ze stanem zapalnym.

Autorzy projektu zwracają uwagę, że starzenie epigenetyczne jest wypadkową działania stylu życia i genów. A przeprowadzone badania dostarczyły istotnych wyników wskazując, że wariant genu SOC2 może mieć wpływ na tempo naszego starzenia.

I podkreślają, że przeprowadzone badania mogą znaleźć zastosowanie w diagnostyce do oceny ryzyka rozwoju chorób, w interwencjach klinicznych, aby właściwie ukierunkować leczenie pacjenta, do opracowywania programów zdrowotnych mających na celu poprawę jakości życia, a także w kryminalistyce poprzez uzupełnienie portretu genetycznego sprawcy przestępstwa o dodatkowe informacje związane ze stylem życia.

(oprac. jkg/Nauka w Polsce)